مهسا خادم المله – خبرنگار اقتصادی -فساد پدیده شومی است که در بسیاری از کشورهای جهان باعث اتلاف منابع ملی، بی اعتمادی مردم به دولت، بی تفاوتی، رکود، کاهش اثر بخشی دولت‌ها و انحطاط اخلاقی شده و در تضاد با منابع اکثریت است.
تهران – اقتصادبرتر – 18 آبان 98
به همین دلیل همه کشورها مقابله با فساد را امری پسندیده و اجتناب ناپذیر می‌دانند و بر آن تاکید دارند. هر کشوری متناب با فراگیر شدن فساد و نوع آن روش خاصی را برای مقابله با آن انتخاب می‌کند. بهترین روش مقابله با فساد آگاهی بخشی به جامعه است به گونه ای که همه مردم ایمان بیاورند که فساد به ضرر همه بخش‌های جامعه است و نجات جامعه از فساد راهی جز مقابله عمومی با آن ندارد. لذا بهترین روش مقابله با فساد آگاهی بخشی عمومی و پیشگیری از بروز فساد است و در مرحله بعد فراخوان عمومی و استفاده از ظرفیت عمومی همه آحاد مردم برای مقابله با آن است.
در کشور ما مدتی بود که دستگاه‌های مختلف از قوای مقننه گرفته تا قضایی و اجرایی و حتی دستگاه‌های نظارتی حساسیت خود را نسبت به فساد از دست داده بودند به گونه ای که کار به جایی رسید که حتی امور عادی اداری نیز بدون اینکه آلوده به فساد شود، انجام نمیشد و فضای عمومی جامعه به سمتی می‌رود که گویی اگر کسی فساد نمیکرد، رشوهای نمیداد و یا رشوه ای نمی گرفت، فرد ناتوان و بی عرضه قلمداد می‌شد و در شرایطی خیلی از افراد در فساد از یکدیگر سبقت می‌گرفتند و عزم جزم کرده بودند که در دوران تصدی کوتاه مدت مسئولیت خود به هر شکل شده کاری کنند که خلأ درآمد دوران پس از خدمتشان را با اندوخته‌های ناشی از فساد جبران کنند. پس از اینکه مقابله با فساد مطرح شد و اکنون با مدد رسانه‌های همگانی به اوج رسیده است، فضای عمومی جامعه به سمت و سویی پیش می‌رود که همه حس مقابله با فساد به خود گرفتهاند و به هر اقدامی حتی اقدامات مثبت نیز با دید شک و تردید نگاه می‌کنند که مبادا آلوده به فساد باشد. این فضا که هر قدم و حرکتی را با دیده شک و تردید نگاه کنیم و همه را آلوده به فساد بدانیم، باعث شده حتی نیروهای خدوم نیز نتوانند در فعالیت‌های روزمره و عادی خود تصمیم گیری کنند و اتخاذ تصمیمات بزرگ را با چالش مواجه کرده است. متاسفانه تداوم این فضا و به همه چیز با دید فساد نگاه کردن می‌تواند ضربه سنگینی به فعالیت‌های اقتصادی در کشور بزند و گاه شاید اثرش بیش از دوران گستردگی فساد باشد. از این رو ضروری است مسئولان خصوصا مسئولان قضایی و فعال در سیستم اجرایی کشور ضمن توجه به ضرورت مقابله با فساد، اهمیت انجام امور جاری کشور و مردم را درک کنند و تحت تاثیر فضای عمومی مقابله با فساد قرار نگیرند که از فعالیت عادی خود نیز باز بمانند.
مقابله با فساد حتما باید سیستمی باشد و گروه راهبردی که مسئولیت این مهم را به عهده دارند ضمن شناسایی گلوگاه‌های فسادزا، با برنامه ریزی جامع و مدون تلاش کنند موانع ایجاد فساد را برطرف کنند. در سیستم دولتی کشور متاسفانه از قوانین گرفته تا فرآیند‌ها اوضاع به گونه ای است که زمینه بروز فساد را هموار می‌سازد. کشورهای پیشرفته که سابقه موفقی در امر مبارزه با فساد داشته اند، مطالعات و تجارب خوبی در این زمینه کسب کرده اند که می‌تواند الگوی خوبی برای مبارزه با فساد در ایران قرار بگیرد و مسئولان کشور را در امر مقابله صحیح با فساد کمک کند.
کشورهایی نظیر سوئیس، هلند، کانادا، فنلاند، سنگاپور و لوگزامبورگ جزو کشورهایی هستند که در رتبه‌های بالای مقابله با فساد قرار دارند و تجارب موفقی در این زمینه کسب کرده اند، تجارب خوب این کشورها می‌تواند در کشور ما نیز استفاده شود.
در مجموع مقابله با فساد، احساسی، سیاسی و… نیست بلکه نیازمند برنامه ریزی همه جانبه در کشور است که از آموزش‌های ابتدایی در مدارس آغاز می‌شود، تا قانونگذاری در مجلس، اصلاح فرآیند‌ها در دولت و سپس نظارت و برخورد‌های قضایی، در غیر این در هر دو صورت بازنده مقابله با فساد خواهیم بود. مقابله نکنیم باخته ایم و اگر مقابله بی برنامه و احساسی و ضربتی هم داشته باشیم باز به اقتصاد آسیب زده ایم.
