سهم انرژی‌های تجدیدپذیر از کل تولید برق ایران حدود یک درصد است، در حالی که این رقم برای نمونه در ترکیه حدود ۴۸ درصد است. از طرفی تنها در سال گذشته ترکیه ۴۵۰۰ مگاوات به تولید برق از منابع تجدید پذیر خود افزوده که بیش از دو برابر کل رشد تولید برق ایران از همه منابع در سال ۹۹ است.
تهران- اقتصادبرتر- ۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۱
به گزارش #اقتصادبرتر ، ایران از جمله کشورهایی است که در ناحیه پرتابش نور خورشید قرار گرفته است و بر اساس پژوهش‌های انجام شده استفاده از انرژی خورشیدی در کشور می‌تواند بسیار مفید باشد.
پژوهش ها نشان می‌دهد انرژی خورشیدی یکی از مهم‌ترین و حتی بهترین منابع انرژی پاک برای کشورمان است. کارشناسان می‌گویند دربیش از دوسوم مساحت کشور ایران ۳۰۰ روز آفتابی در هرسال وجود دارد. تابش خورشید در چنین شرایطی با شدت ۴.۵ الی ۵.۵ کیلووات بر هر متر مربع در هر روز کشورمان را تبدیل به یکی از کشورهای با پتانسیل بالا در زمینه انرژی خورشیدی کرده است.
حتی بعضی از کارشناسان ادعا می‌کنند با وجود ظرفیت‌های مناسب در کشور می‌توان با تجهیز مساحت بیابانی ایران به سیستم‌های دریافت انرژی خورشیدی نه تنها کشور را از نیاز به انرژی غنی ساخت بلکه حتی این انرژی پاک را به کشورهای منطقه نیز صادر کرد.
به هر حال با پژوهش‌های انجام شده توسط نهادهای معتبر بین‌المللی در مساحتی بیش از دو هزار کیلومتر مربع در کشور می‌توان بیش از ۶۰ هزار مگاوات انرژی خورشیدی از نیروگاه‌های خورشیدی بهره برد.
کارشناسان می‌گویند اگر در یک مساحت معادل ۱۰۰ کیلومتر مربع در کشور یک نیروگاه انرژی فعال توسعه یابد می‌توان از آن معادل کل انرژی لازم برای تولید برق کشور را دریافت کرد.
سهم ایران از انرژی های تجدیدپذیر
سهم انرژی‌های تجدیدپذیر از کل تولید برق ایران حدود یک درصد است، در حالی که این رقم برای نمونه در ترکیه حدود ۴۸ درصد است. از طرفی تنها در سال گذشته ترکیه ۴۵۰۰ مگاوات به تولید برق از منابع تجدید پذیر خود افزوده که بیش از دو برابر کل رشد تولید برق ایران از همه منابع در سال ۹۹ است.
بر اساس توافق اقلیمی پاریس، ایران ملزم به کاهش ۴ درصدی گازهای گلخانه‌ای تا سال ۲۰۳۰ است، در حالی که طی پنج سال گذشته نه تنها تولید گازهای گلخانه‌ای ایران کاهش نیافته، بلکه بر اساس آمارهای «موسسه کربن جهانی» تولید گازهای گلخانه‌ای ایران از ۶۴۱ میلیون تن در سال ۲۰۱۵ به بالای ۷۸۰ میلیون تن رسیده است.
ایران در نظر داشت تا سال ۱۴۰۰ ظرفیت تولید برق از منابع تجدیدپذیر را ۷ هزار مگاوات افزایش دهد و تا سال پایان دهه جاری این رقم را به ۱۲ هزار مگاوات برساند، اما تاکنون حتی ۱۰ درصد از اهداف رشد تولید برق برای پنج سال گذشته محقق نشده است. آمارهای وزارت نیرو همچنین نشان می‌دهد سهم برق هسته‌ای از کل ظرفیت تولید برق کمی بیش از یک درصد است.
نیروگاه‌هایی با راندمان اندک
نیروگاه‌های حرارتی ایران که سهمی بالای ۸۴ درصدی در کل تولید برق کشور دارند، عمدتا راندمان پایینی دارند. متوسط راندمان نیروگاهای حرارتی ایران در سال ۹۸ حدود ۳۷ درصد بود، اما وزارت نیرو مدعی شده که این رقم در سال گذشته به ۳۹ درصد رسیده است.
ایران قبل از تحریم‌های آمریکا در سال ۲۰۱۷ حدود ۶ میلیارد دلار تفاهم‌نامه قرارداد با مشارکت شرکت‌های خارجی از جمله یونیت اینترنشنال بلژیک، شانگهای الکتریک چین، زیمنس آلمان، همچنین برخی شرکت‌های روسی و ژاپنی امضا کرده بود که تقریبا همه آنها روی کاغذ ماند.
راندمان پایین نیروگاه‌های برقی ایران هزینه‌های گزافی بر اقتصاد کشور وارد می‌کند. نیروگاه‌های ایران سالانه حدود ۶۵ میلیارد متر مکعب گاز و ۱۵ میلیارد لیتر مازوت و گازوئیل مصرف می‌کنند. چنین میزان عظیمی از مصرف سوخت‌های فسیلی، خصوصا مازوت که آلاینده‌ترین سوخت فسیلی است، یکی از عوامل اصلی آلودگی هوا در ایران است.
آمارهای وزارت نیرو نشان می‌دهد که در فروردین سال جاری (۱۴۰۱) واردات برق ایران با افزایشی ۷۲ درصدی نسبت به فروردین سال گذشته به ۳۴۱ میلیون کیلووات ساعت رسیده است.
صادرات برق نیز در ماه گذشته با افتی ۵۴ درصدی به ۲۳۹ میلیون کیلووات ساعت سقوط کرده است. بدین ترتیب، ایران برای اولین بار به واردکننده خالص برق تبدیل شده است.
علت امر، عدم پیشرفت پروژه‌های ساخت نیروگاه‌های جدید است، به‌طوری که طی سه سال گذشته قرار بود کلا بیش از ۱۳ هزار مگاوات نیروگاه جدید راه‌اندازی شود، اما در عمل تنها ۴۰ درصد این اهداف تحقق یافته و خصوصا سال گذشته تنها یک سوم اهداف رشد تولید برق محقق شد.
طی سال گذشته حدود ۱۲۰۰ مگاوات به ظرفیت تولید برق ایران افزوده شده است، در حالی که طبق برنامه می‌بایست حدود ۳۵۰۰ مگاوات نیروگاه جدید راه اندازی شود.
نکته اینجاست که بسیاری از نیروگاه‌های کهنه و فرسوده سال‌هاست از رده خارج شده و غیرفعال هستند، اما مسئولین مربوطه هنوز هم آنها را در آمارهای “ظرفیت اسمی” نیروگاه‌های برقی داخل می‌کنند. همچنین ۳۰ درصد نیروگاه‌های فعال کشور بیش از ۲۰ سال عمر دارند و بسیاری از آنها با تعمیرات اساسی و تعطیلی‌های بلندمدت دست به گریبان هستند.
از طرفی راندمان ۴ هزار مگاوات از نیروگاه‌های حرارتی ایران، از جمله نیروگاه ری، کمتر از ۲۰ درصد است و زیان‌ده هستند. به عبارتی ۸۰ درصد از انرژی دریافتی را هدر داده و تنها ۲۰ درصد آن را به برق تبدیل می‌کند.
دولت در سال جاری راه‌اندازی حدود ۴۷۰۰ مگاوات نیروگاه برقی جدید را برنامه‌ریزی کرده بود، اما در فروردین امسال تنها ۵ مگاوات نیروگاه جدید برقی راه‌اندازی شده است. به عبارتی در ماه گذشته تنها یک دهم درصد از اهداف رشد تولید برق سال ۱۴۰۱ و حدود یک درصد از اهداف رشد تولید برق برای خود ماه فروردین محقق شده است.
چنین میزانی از عقب‌ماندگی در توسعه پروژه‌های نیروگاه‌های برقی باعث شده است که دولت برای تامین برق کشور دست به دامن همسایه‌ها شود.بخش اعظم واردات برق ایران از ارمنستان و ترکمنستان انجام می‌شود.
ایران در استفاده از خورشید عالم تاب بعنوان انرژی پاک غافل است!
همه اینها در حالی است که با توجه به استاندارد‌های بین المللی اگر میانگین انرژی تابشی خورشید در روز بالاتر از ۳.۵ کیلووات ساعت در مترمربع (۳۵۰۰ وات بر ساعت) باشد استفاده از مدل‌های انرژی خورشیدی نظیر کلکتورهای خورشیدی یا سیستم‌های فتوولتائیک بسیار اقتصادی و مقرون به صرفه خواهد بود.
در بسیاری از قسمتهای ایران انرژی تابشی خورشید بسیار بالاتر از این میانگین بین المللی است و در بعضی از نقاط حتی بالاتر از ۷ تا ۸ کیلو وات ساعت بر مترمربع اندازه‌گیری شده است ولی بطور متوسط انرژی تابشی خورشید بر سطح سرزمین ایران حدود ۴.۵ کیلو وات ساعت بر مترمربع است.
مصارف عمده استفاده از انرژی خورشیدی عبارتند از: تولید الکتریسیته، تولید گرما، خشک‌کن‌های خورشیدی، آب شیرین کن‌های خورشیدی، یخچال خورشیدی، سیستم‌های پشتیبان مخابراتی، شارژ باتری و غیره.
