زمانی که شرکتی سهام خود را برای اولین بار در بازار بورس اوراق بهادار عرضه می‌کند، اصطلاحا آن سهام عرضه اولیه شده است. به دلیل توانایی در حصول سود کم ریسک از عرضه اولیه‌ها، اقبال عمومی از آنها بالاست. حال پرسش اصلی اینجاست که چه زمانی باید عرضه اولیه ها را بفروشیم؟
تهران – اقتصاد برتر – ۳ مرداد ۹۹
آیا می‌دانید اهمیت عرضه اولیه کردن سهام در چیست؟
به گزارش #اقتصادبرتر به نقل از فیندو، فرایند تأمین مالی شرکت‌ها در کشورهای پیشرفته به گونه‌ای است که ۸۰ درصد از طریق بازار سرمایه و ۲۰ درصد از طریق بانک‌ها صورت می‌پذیرد. این در حالیست که این نسبت تا کنون در ایران برعکس بوده است. در دهه اخیر با افزایش نقدینگی کشور و به وجود آمدن مشکلاتی برای بانک‌ها، تأمین مالی بنگاه‌های اقتصادی از طریق بانک‌ها با مشکلاتی همراه شده است. این اتفاق در کنار مزیت‌هایی که بازار بورس برای تأمین مالی شرکت‌ها ارائه می‌نماید باعث شد تا ایران نیز به سمت تأمین مالی بهینه حرکت کند و در سالیان اخیر شاهد عرضه‌های اولیه متعددی باشیم.
عرضه اولیه چیست؟
عرضه اولیه به زبان ساده یعنی سهام یک شرکت برای اولین بار در بازار بورس اوراق بهادار عرضه شود. این عرضه به معنی آغاز فعالیت‌های یک شرکت نمی‌باشد. بلکه این شرکت‌ها برای افزایش رشد و یا تأمین مالی طرح‌های توسعه‌ای خود اقدام به فروش بخشی از سهام شرکت می‌نمایند و از این طریق شرکت به سهامی عام تبدیل می‌شود.
نکته دیگر این است که شرکت‌ها ممکن است در بازار بورس و یا فرابورس عرضه شوند به گونه‌ای که هرچه شرکت از استانداردهای بالاتری برخوردار باشد احتمال عرضه شدن آن در بازار بورس بیشتر خواهد بود.این استاندارد‌ها به شرح زیر هستند:
- وضعیت شفافیت فعالیت‌هایشان
- میزان سوددهی
- سابقه فعالیت
- کیفیت صورت‌های مالی و غیره
مزایای عرضه اولیه شدن برای شرکت‌ها
شرکت‌ها به علل مختلف تمایل به ورود به بازار بورس دارند که مهم ترین آنها به شرح زیر است:
- سهولت تأمین مالی از طریق بورس
- افزایش نقدشوندگی سهام و کاهش هزینه سرمایه
- افزایش قدرت چانه زنی شرکت‌ها
- افزایش اعتبار داخلی و بین‌المللی
- ارتقاء سیستم‌های اطلاعات حسابداری و کنترل‌های داخلی شرکت
- بهبود ساختار مالی و اقتصادی شرکت در نتیجه رعایت الزامات پذیرش اوراق بهادار
جذابیت عرضه اولیه برای سهامداران
از آنجا که سهام شرکت‌ها معمولاً با قیمتی کمتر از ارزش ذاتی‌شان عرضه می‌شوند مورد استقبال خریداران قرار می‌گیرند. این نکته به ویژه در زمانی که بازار پر تقاضا باشد و نقدینگی بالایی در آن جریان داشته باشد، باعث می‌شود توجه سهامداران خرد به عرضه اولیه بیشتر شود. لذا از آنجا که معمولاً این عرضه‌ها پرسود بوده اند به عنوان فرصت‌های جذابی در نظر گرفته می‌شوند.
از طرفی دیگر تغییر روش تخصیص عرضه اولیه به ثبت دفتری یا همان (book building) علت دیگر افزایش استقبال بوده است. در روش قبلی موسوم به قیمت ثابت، و ساعت مشخص برای عرضه اولیه وجود داشت و تخصیص براساس اولویت زمانی سفارشات انجام می‌شد یعنی هرکس زودتر به ثبت سفارش اقدام می‌کرد ابتدا به او می‌رسید و همین امر موجب می‌شد تا بسیاری نتوانند عرضه اولیه دریافت نمایند.
این در حالیست که در روش جدید (بوک بیلدینگ) هر شخص در یک بازه زمانی سفارش خود را ثبت می‌نماید و سپس سهام قابل عرضه بین همه شرکت کنندگان تقسیم می‌شود. در این روش گرچه میزان کمتری به هر کد اختصاص می‌یابد اما همه امکان بهره‌مندی از عرضه اولیه را پیدا می‌کنند و این یکی دیگر از دلایل جذابیت عرضه اولیه در این روزهاست.
پیش‌بینی میزان بازدهی عرضه اولیه‌های اخیر
فیندو در محاسبه بازدهی اولیه سهام تازه عرضه اولیه شده به فرمولی رسیده است که در آن ۴ فاکتور به‌عنوان متغییر تاثیرگذارند. این چهار فاکتور عبارت‌اند از:
- درجه اهمیت سهم
- میزان نقدینگی اختصاصی کد
- وضعیت بنیادی سهم
- وضعیت صنعت
بهترین زمان فروش عرضه اولیه چه وقت است؟
منظورمان از بازدهی اولیه قیمتی است که در آن سهم متعادل می‌شود و به اصطلاح صف خرید آن به طور کامل عرضه می‌شود.
ممکن است در فاصله کوتاهی سهم مجدداً صف خرید شود و رشد خود را ادامه دهد اما برای ما ملاک بازدهی اولیه است و از آنجا به بعد سهامدار باید اقدام به تصمیم گیری در مورد نگهداری یا فروش آن بپردازد.
برای مثال در مورد سهم آریا بازدهی اولیه حداقل ۶۰ درصدی را برای آن متصور هستیم. البته باید توجه کرد که این میزان ممکن است با توجه به تغییرات وضعیت بازار و عوامل اثرگذار دیگر کمتر یا بیشتر شود و پیش‌بینی ما در صورت ثبات شرایط حاکم بر بازار موضوعیت خواهد داشت.
